Galatasaray'ın renklerinin değişeceğini, Kasım sayısında Galatasaray Pazarlama A.Ş.'nin Genel Müdürü Selva Darnel ile yaptığımız söyleşi sırasında öğrenmiş ve okurlarımıza aktarmıştık. Dikkatli okuyucularımızın gözünden kaçmamıştır.
Ancak 100. Yıl logosunun lansmanı sırasında, yeni logoyu beğenmeyenlerin önemli bir kısmının eleştirileri arasında gerçekten, "bu renkler nerden çıktı?" şeklinde özetlenebilecek bir şaşkınlık tonu da vardı. Anladık ki, renklerimiz konusunda yapılan değişiklik yeterince anlatılamamış, duyurulamamıştı. Dilerseniz, "yeni renkler" konusuna biraz daha yakından bakalım ve ayrıntılara girelim.
Korsan Ürünlerin Yarattığı Renk Kargaşası"Aslında yaptığımız, sarı ve kırmızıyı değiştirmek değil, 100. yıl dolayısıyla orijinal renklere dönmektir. Renklerimiz son 20 yılda, özellikle korsan piyasanın çok güçlendiği, kulübümüzün ise, henüz merchandising konusuna doğrudan el atmadığı bir dönemde iyice standartların dışına çıkmıştı. Bunu önlemek, önlerken de 100. Yılımızın kutlanacağı 2005 yılında orijinal renklere dönme kararını Yönetim Kurulu olarak verdik."
Bu sözler, 100. Yıl Komitesi Başkanı Turgay Kıran'a ait. Gerçekten de Ali Sami Yen Stadı çevresinde satılan korsan ürünlerde sarı rengimiz giderek açılmış adeta "bir garip" sarı olmuş, kırmızı rengimiz de giderek sadece "magenta"dan oluşan bir kırmızı türevine dönmüştü.
Galatasaray ürünlerinin üretimi ve satılması, kısacası bizde de artık İngilizcesi kullanılan merchandising faaliyetleri için Galatasaray Pazarlama A.Ş.'nin kuruluşuyla birlikte, yani 2000'li yılların başında Galatasaray sarısına ve kırmızısına bir standart getirmek için harekete geçildi. Geçmiş dönemin artık zihinlerde standart olan renklerine en yakın renklerin değerleri belirlendi. Bu renklerin "pantone" adı verilen Renk Kataloğu'ndaki değerleri saptandı.
CMYK Nedir?Bilmeyenler için kısaca anlatalım. Baskıda herhangi bir rengi oluşturabilmek için sadece 4 renk ve onun karışımları kullanılır. Bu 4 ana renk, Mavi (Cyan), Kırmızı (Magenta), Sarı (Yellow) ve Siyah'tır (Klate). İngilizce karşılıklarının baş harflerinin birleştirilmesinden oluşan CMYK kataloğu da, bu 4 ana renklerin yüzbinlerce farklı oranlarda kullanılırak oluşturulmuş kombinasyonlarından değişik renkler verir.
İşte 2000'li yılların başında kulüp tarafından yaratılan standart, sarı ve kırmızının ortaya çıkarılmasında kullanılacak CMYK değerlerini, oranlarını saptamıştı. Bu standarda göre, Galatasaray'ın Sarısı için Pantone 109, Galatasaray Kırmızısı için de Pantone 186 değerleri kullanılacaktı.
Bu değerlerin CMYK, yani 4 ana renk kullanımı açısından "tercümesi" ise şöyleydi: "Galatasaray Sarısı" elde etmek için 4 ana renkten %94 sarı ve %8 oranındaysa kırmızı kullanılıyor, Mavi ve Siyah değerleri ise %0 veriliyordu. Kırmızı için ise bu karışım oranları şöyleydi: %100 Kırmızı, %100 Sarı, diğer 2 renk, yani "mavi" (cyan) ve "siyah" (black) %0
Tarihi Kaynaklara DönüşEvet, yıllardır alışmıştık Galatasaray'ın bu karışımlarla elde edilen renklerine. Ama bir soru hep vardı: Bu renkler, Ali Sami ve arkadaşlarının forma yaptırmak için gittikleri Şişman Yanko'nun dükkanında beğendikleri renkler miydi? Kullandığımız sarı, "o sarı"; kırmızı, "o kırmızı" mıydı?
Bu soruya verilebilecek en doğru yanıtın, 1907 yılında Şişman Yanko'nun dükkanına gidip renkleri seçenlerin veya o dönem giyilen formaları hatırlayanların anılarında bulunması gerekir. Ve şanslıyız ki, bizzat Ali Sami Yen'in kendisi, üstelik yazılı olarak o günü yaşayanlardan biri olarak, renkleri anlatmıştı. Yine bir yıldönümü dolayısıyla, Galatasaray'ın 50. kuruluş yıldönümünü yayınlanan kitapçıktaki makalesinde, Ali Sami Yen, renklerin kararının verildiği o günü ve seçtikleri renklerin özelliğini şöyle dile getirmişti:
"Birçok yerleri dolaştıktan sonra, nihayet Bahçekapı'daki Şişman Yanko'nun dükkanına giderek orada zarif iki yünlü kumaşa tesadüf ettik. Biri, vişneye çalan koyuca tatlı bir kırmızı, öteki de, içinde turuncudan iz taşıyan tok bir sarı.
Tezgahtar mahirane bir el hareketi ile kumaşların dalgalarını birbirleri ile birleştirdi. Bir saka kuşunun başı ile kanadının yarattığı renk güzelliğine benzer bir parlaklık hasıl oldu. Ateşin içindeki renk oynaklarını görür gibi olmuştuk. Sarı-Kırmızı alevinin takımımız üstünde parıldamasını tasavvur ediyor ve bizi derhal galibiyete götüreceğini tahayyül ediyorduk. Nitekim öyle de oldu".
"Daha Güzel ve Canlı"Kurucumuzun yazdığı anılarında çok net renk tanımlarına rastlıyoruz. Öncelikle kırmızıyı şöyle tanımlamış: "Vişneye çalan, koyuca tatlı bir kırmızı". Sarının tarifi de şöyle yapılmış: "Turuncudan iz taşıyan tok bir sarı." Asım Tevfik ve Ali Sami'nin en çok etkilendikleri an olarak anlattıkları, tezgahtarın usta bir hareketle iki renk kumaşın dalgalarını birleştirdiğinde ateşin içindeki renk oynaklarını görür gibi olduklarını söylemeleri, renklerin açık değil, canlı olduklarını gösteriyor. Nitekim, Ali Sami Yen, satır arasında şöyle bir cümle de kurmuş: "şali denilen, bayrak kumaşı örgüsünden, fakat daha ince, güzel ve canlı iki yünlü kumaş..."
Bütün bu tasvirlerden, bayrak kırmızısından "daha canlı" renk olarak kırmızının "vişneye çalan, koyuca kırmızı" olduğuna göre, orijinal kırmızı'nın nitelikleri ortaya çıkmıyor muydu? Sarı'nın da, kesinlikle "açık" bir sarı olmadığı, "turuncudan iz taşıyan" sarının, aksine, daha "koyu bir sarı" olduğu anlamını vermiyor muydu?
Biraz Daha Siyah!İşte bu veriler ışığında Galatasaray Pazarlama A.Ş.'nin reklam ajansı Yazıhane'nin yaptığı çalışmayla oluşturduğu Renk Rehberi, yakın zamanda uygulamaya geçildi.
Bize de gönderilen ve bu sayımızdan itibaren dergimizde de kullanılmaya başladığımız yeni Renk Rehberi'ni incelediğimizde eski renkler ile yeni renkler arasındaki farklılığın yüzdelik dilimlerle çok az "koyulaştırıldığını" görüyoruz.
Galatasaray Kırmızısı, biraz önce anlattığımız CMYK değerlerine göre, eskiden bulunmayan Siyah paletinden %23 oranında almış. Mavi (Cyan) yine yok.. Yani eskiden 2 rengin karışımıyla (sarı-kırmızı) elde edilen kırmızı, biraz siyah rengin de katılımıyla artık 3 renkten elde ediliyor.
Galatasaray Sarısı da, benzer bir şekilde, turuncuya biraz yaklaştırmak için içindeki kırmızı oranı artırılmış. Kırmızı oranı %8'den %27'e çıkarken, sarı oranı da %76'ya inmiş. Ve yine, eskiden olduğu gibi 2 rengin karışımıyla elde ediliyor; siyah ve mavi yine yok.
CMYK değerleri böylece değişen Galatasaray Renklerine, doğal olarak, Pantone Kataloğu'nda yeni pantone numaraları karşılık geliyor. Sarı için Pantone 1235CVV ve kırmızı için de Pantone Red 187.
İşte, merak eden okurlarımız için Galatasaray'ın renklerinin "değiştirilmesinin" detayları...
Konu hakkında yorumlarınızı
dergi@galatasaray.org adresine gönderebilirsiniz.
(Galatasaray Dergisi Yıl 4, Sayı 30, Şubat 2005, "Orijinal Renklere Dönüş", sayfa 28 ve 29)
